Do porażenia prądem dochodzi na skutek przepływu prądu elektrycznego przez ciało człowieka.

 

Mechanizm:

Poszczególne części ciała mają różny opór elektryczny, który stanowi przeszkodę na drodze prądu i ogranicza jego przepływ. Oporność ciała zależy od:

• napięcia dotyku (przy napięciu >100V skóra nie stanowi oporu)

• oporności wewnętrznej (drogi przepływu prądu- najniższa oporność jest na drodze ręce – plecy oraz dwie ręce – stopa lub dwie stopy – ręka, nieco wyższa na drodze ręka – stopa lub ręka – ręka)

• natężenia i częstotliwości prądu

• czasu trwania rażenia

• temperatury i wilgotności skóry (mokra skóra = mniejszy opór)

• wielkości powierzchni kontaktowych

Rodzaje prądu elektrycznego:

• przemienny (taki jak w mieszkaniach), najniebezpieczniejszy. Prąd samouwolnienia wynosi dla niego 10mA (jest to maksymalne natężenie, przy którym nie dochodzi jeszcze do skurczu tężcowego mięśni ręki i możliwe jest jej cofnięcie)

• stały, używany w samochodach, kopalniach; nieco bezpieczniejszy. Tu prąd samouwolnienia wynosi 30mA.

• wysokoczęstotliwościowy, stosowany w radarach, radiostacjach, kuchenkach mikrofalowych – najmniej niebezpieczny, powoduje głównie oparzenia skóry.

Skutki:

Porażenie prądem może prowadzić do:

• utraty przytomności

• zatrzymania krążenia

• zatrzymania oddechu

• skurczu mięśni (czasem jest tak silny, że prowadzi do zwichnięć i złamań!)

• oparzeń, martwicy i zwęgleń.

• na skutek upadku z wysokości także do urazów kręgosłupa i głowy

• natychmiastowej śmierci

Rodzaje obrażeń:

1. OparzeniaPrzepływający prąd powoduje powstanie w miejscu kontaktu okrągłych lub owalnych zmian zwanych oparzeniem Joule’a. Podobne zmiany powstają w miejscu „wyjścia” prądu. (najczęściej plecy lub stopy). Wewnętrznie także dochodzi do zmian martwiczych- mięśni, naczyń krwionośnych, nerwów- nazywanych oparzeniem elektrycznym.

2. Zaburzenia rytmu sercaPrzepływający przez ciało prąd zaburza fizjologiczny rytm serca i może spowodować zatrzymanie krążenia.

3. Mnogie uszkodzenia ciałaGłównie spowodowane są one bardzo silnym skurczem mięśni (złamania, zwichnięcia) oraz upadkiem z wysokości (uraz głowy, kręgosłupa)

Postępowanie:

1. Usunięcie przyczyny, która spowodowała porażenie prądem.

2. Ratownik musi też zadbać o własne bezpieczeństwo i uważać, aby samemu nie zostać porażonym! Dlatego przede wszystkim należy wyłączyć źródło prądu a jeśli to jest niemożliwe- odciągnąć poszkodowanego za pomocą nieprzewodzących materiałów, np. kawałka suchego drewna lub drążka izolacyjnego.

3. Ocena objawów życiowych i jeśli to konieczne rozpoczęcie resuscytacji. Gdyby masaż serca był niemożliwy z powodu sztywności klatki piersiowej, należy wykonywać sztuczne oddychanie do czasu aż klatka piersiowa stanie się na powrót podatna na ucisk mostka.

4. Wezwanie karetki pogotowia

5. Ocena obrażeń ciała:

   • unieruchomienie przy złamaniach i zwichnięciach

   • chłodzenie i zabezpieczanie ran przed zakażeniem w oparzeniach

6. W zależności od stanu przytomności poszkodowanego:

   • jeśli jest przytomny i nie wymaga pilnej interwencji na miejscu zdarzenie to i tak chory musi być bezwzględnie przetransportowany do szpitala celem dalszej obserwacji skutków odległych (np. odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia rytmu serca)

   • jeśli jest nieprzytomny, ale ma zachowany oddech i krążenie a jednocześnie można wykluczyć uraz kręgosłupa i nie ma wstrząsu –pozycja bezpieczna

   • jeśli stwierdza się objawy wstrząsu – odpowiednie postępowanie przeciwwstrząsowe.